Nowa wystawa specjalna w Państwowym Muzeum Górnośląskim: Wielowymiarowa historia Teatru Śląskiego w Katowicach od 27.10.2024.

Wystawa „Teatr Śląski. Historia i oblicza” rzuca światło na wieloaspektową historię katowickiego teatru, który od 117 lat odgrywa centralną rolę w życiu kulturalnym Górnego Śląska. Otwarty jako teatr miejski w ówcześnie niemieckim mieście Katowice, początkowo służył klasie średniej rozwijającego się miasta i regionu. Polsko-niemiecki spektakl opowiada jego historię poprzez ludzi, którzy go kształtowali - od jego początków w XX wieku po dzień dzisiejszy.

Rys historyczny

Teatr miejski został otwarty w październiku 1907 roku. Istniał jako niemiecka instytucja kulturalna do 1922 roku, zanim miasto stało się polskie po I wojnie światowej w wyniku referendum i podziału Górnego Śląska. Od 1922 do 1924 roku teatr był podzielony między niemieckich i polskich właścicieli. W 1936 roku teatr został przemianowany na „Teatr im. Stanisława Wyspiańskiego”, podkreślając jego polskie wpływy. Podczas okupacji niemieckiej w czasie II wojny światowej, po zajęciu Katowic przez Wehrmacht we wrześniu 1939 roku, teatr powrócił do niemieckich produkcji. Był wykorzystywany jako narzędzie propagandowe, a wszelkie polskie wpływy zostały wyeliminowane. Po zakończeniu wojny teatr wznowił działalność pod polskim kierownictwem. W sierpniu 1945 roku Teatr Polski przeniósł się ze Lwowa do Katowic, gdzie kontynuował swoją tradycję pod nazwą „Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego”. W latach powojennych teatr stał się symbolem odbudowy kultury w regionie, choć jak wszystkie instytucje kulturalne podlegał cenzurze. Mimo to osiągnął wysoki poziom artystyczny i zyskał uwagę i uznanie dzięki subtelnej krytyce systemu politycznego.

Znaczenie kulturowe i tematyka

Teatr Śląski odzwierciedla burzliwą historię Katowic i regionu. Katowice, które otrzymały prawa miejskie w 1865 roku, szybko rozwinęły się z małej osady w ważny ośrodek przemysłowy i górniczy. Dziś miasto jest stolicą województwa śląskiego i kulturalnym centrum regionu. Teatr oferuje szeroki repertuar klasycznych i współczesnych sztuk, które odzwierciedlają różnorodność kulturową. W ostatnich sezonach teatr skupił się na temacie „śląskości”. Lokalne historie zostały przeniesione na scenę i zostały bardzo dobrze przyjęte przez publiczność. Szczególnym sukcesem była produkcja „Piątej strony świata” Kazimierza Kutza. Spektakl ten zaowocował kolejnymi produkcjami skupiającymi się na historii i osobowościach regionu, w tym dziełami o takich ikonach jak Rysiek Riedel, Zbigniew Cybulski czy Jerzy Kukuczka. Teatr znany jest również z nowatorskich interpretacji dzieł literatury światowej i polskiej. Należą do nich „Płatonow” Antoniego Czechowa w nowej interpretacji - bez tytułowego bohatera, „Potop” Henryka Sienkiewicza w uwspółcześnionej inscenizacji oraz światowa prapremiera „Sowizdrzała” Jonathana Littella. Inne wybitne produkcje to „Wiele demonów” Jerzego Pilcha i „Germinal” Émile'a Zoli, a także nowa interpretacja „Don Kichota” Miguela de Cervantesa i „Folwarku zwierzęcego” George'a Orwella. Kolejnym znakiem rozpoznawczym jest promocja nowej dramaturgii. W ostatnich latach teatr zrealizował wiele światowych prapremier, w tym „Dracha” i „Demuta” na podstawie bestsellerów Szczepana Twardocha, a także adaptację komiksu „Wilq Superbohater”. Teatr zamówił także u znanych polskich autorów nowe teksty dramatyczne. Teatr Śląski postawił sobie również za zadanie otwieranie nowych przestrzeni performatywnych w mieście. Na uwagę zasługują m.in. inscenizacja „Morfiny” w postindustrialnym Szybie Wilson, a także spektakle w centrum handlowym i w Sejmie Śląskim. Teatr eksperymentował również z nietypowymi formatami, takimi jak spektakl plenerowy na osiedlu Czerwionka-Leszczyny.

Budynek teatru

Budynek został zaprojektowany przez niemieckiego architekta Carla Moritza, który urodził się w Berlinie w 1863 roku i charakteryzował się stylem neoklasycystycznym. W 1904 roku zlecono mu budowę teatru w Katowicach. Budynek reprezentuje mieszankę tradycyjnego wzornictwa i modernistycznych wnętrz, łącząc w sobie elegancję i prostotę. Pomimo stosunkowo niewielkich rozmiarów, budynek wydaje się monumentalny i nowoczesny. Na przestrzeni lat szczególnie fasada była kilkukrotnie przebudowywana, w zależności od okoliczności politycznych i panującej ideologii. Obecnie Teatr Śląski posiada trzy sceny: główną z 444 miejscami, kameralną z 95 miejscami oraz Malarnię z 88 miejscami.

Wystawa specjalna

Wystawa specjalna „Teatr Śląski. Historia i kształty”, która powstała we współpracy z Teatrem Śląskim w Katowicach, rzuca światło na burzliwą historię teatru, która jest ściśle spleciona z rozwojem geopolitycznym i charakterystyką językową regionu Górnego Śląska. Oprócz kontekstu historycznego prezentowane są kostiumy z wybranych spektakli oraz fragmenty przedstawień. Wystawę uzupełniają fotografie i schematy architektoniczne. Zapożyczenia z Muzeum Historycznego w Katowicach, model 3D budynku wykonany specjalnie na potrzeby wystawy oraz zachęcający kącik czytelniczy pozwalają zajrzeć za kulisy tego tradycyjnego teatru. W ten sposób wystawa ma charakter zarówno historyczno-dokumentacyjny, jak i tożsamościowy - opowiada o ludziach, którzy wywarli trwały wpływ na ten teatr oraz o tych, dzięki którym jest on dziś tym, czym jest.

Teatr Śląski. Historia i bohaterowie

27 października 2024 - 27 lipca 2025

Otwarcie wystawy z oprowadzaniem kuratorskim: niedziela, 27 października 2024, godz. 15.00

Koncepcja wystawy: Anna Appelhoff, Katarzyna Lorenc

Współpraca naukowa: Dagmara Gumkowska, Julia Korus, prof. dr hab. Andrzej Linert

Press tour odbędzie się w czwartek, 24 października 2024 r. o godz. 11.00. Prosimy o rejestrację akredytacji do 23 października 2024 r. na stronie Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.. Serdecznie dziękujemy!

Katarzyna Lorenc M. A.

Komunikacja i Marketing

Fundacja Dom Górnośląski

Państwowe Muzeum Górnośląskie

Bahnhofstraße 62

40883 Ratingen

Telefon +49 (0) 2102 965-233

E-mail Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

www.oslm.de

www.facebook.de/Oberschlesisches.Landesmuseum
www.instagram.com/oslm_ratingen

_________________________
Aktualne wystawy 
Gorączka srebra. Górnictwo w Tarnowicach - obiekt światowego dziedzictwa UNESCO na Górnym Śląsku
05 maja 2024 - 04 maja 2025Opór przeciwko Hitlerowi: Hans Lukaschek, Paulus van Husen, Michael Graf Matuschka i Krąg z Krzyżowej
20 lipca - 3 października 2024

Anna Tatarczyk: Forma - Kolor - Światło
21 stycznia 2024 - 31 grudnia 2024

Himalaya - Teatr Śląski  fot.Przemysław Jendroska