W roku 1791 w dniu 3 maja, 229 lat temu, na Zamku Królewskim w Warszawie Sejm Czteroletni przyjął przez aklamację ustawę rządową zwaną "Konstytucją 3 maja". Była to druga na świecie (po amerykańskiej z 1787 roku) i pierwsza w Europie nowoczesna ustawa regulująca organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli.

Autorami Konstytucji 3 maja byli król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki i Hugo Kołłątaj. Konstytucę uchwalono by ratować  Rzeczypospolitą, której terytorium zostało okrojone po I rozbiorze w roku 1772 przez Prusy, Austrię i Rosję.

Konstytucja 3-maja, której ustanowienie odbiło się szerokim echem w całej Europie, zmieniła ustrój państwa w namonarchię konstytucyjną, wprowadziła trójpodział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą oraz ograniczyła demokrację szlachecką, znosząc formalnie liberum veto. Ustawa rządowa wprowadziła również stałą armię, której liczebność miała sięgać 100 tysięcy żołnierzy.

Konstytucja przestała w praktyce obowiązywać już nieco ponad 14 miesiącach z dniem 24 lipca 1792 roku w momencie przystąpienia króla Stanisława Augusta Poniatowskiego do konfederacji targowickiej.

W dniu 29 kwietnia 1919 roku Sejm Ustawodawczy uznał rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja za święto narodowe odrodzonego państwa.

Redakcja: Polonia Viva, Wikipedia

Jan Matejko, Konstytucja 3 Maja 1791 roku, dzieło z 1891