W ostatnich dniach na portalach wielu organizacji federalnych Polonii w Europe i na świecie pojawiły się głosy protestów przeciwko aresztowaniu Prezesa i członków Związku Polaków na Bialorusi.

We wtorek 23 marca br. w godzinach popołudniowych Andżelika Borys, Prezes Związku Polaków na Białorusi została przez funkcjonariuszy milicji aresztowana. Pretekstem było zorganizowanie przez ZPB w dniu 7 marca, tradycyjnego, polskiego jarmarku „Kaziuki”. Już 24 marca, odbył się proces sądowy, w którym świadkami oskarżenia byli milicjanci, a sędzia skazał Andżelikę Borys na 15 dni aresztu. W następnych dniach aresztowano Andrzeja Poczobuta i kolejnych członków i sympatyków Związku Polaków na Białorusi.

Głos oburzenia zabrały największe zrzeszenia organizacji polonijnych tj. Europejska Unia Wspólnot Polonijych i Rada Polonii Świata.  Również Niemiecka Polonia solidaryzuje się z prześladowanymi Polakami na Białorusi i zwraca sięt do ministra MSZ (BMI) Niemiec z prośbą o poparcie ich uwolnienia. Oficjalny protest niemieckiej Polonii zamieszczony został na stronie https://www.konwent.de/

Niniejszym kierujemy słowa otuchy i solidarności dla naszej koleżanki Andżeliki Borys, która jest nam szczególnie bliska i którą mieliśmy zaszczyt uhonorować europejską nagrodą Polonicus w roku 2014 w Sali Koronacyjnej miasta Karola Wielkiego w Akwizgranie

Redakcja Polonia Viva

Andżelika Borys – urodzona w  Grodnie, ukończyła szkołę średnią w grodzieńskiej wiosce Podlipki, a następnie technikum pedagogiczne w Zamościu i studia na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku. Po studiach pracowała jako nauczycielka j. polskiego w Odelsku i w Grodnie. Od 1995 członek Związku Polaków na Białorusi, w 1998 została przewodniczącą wydziału edukacji ZPB. Na szóstym zjeździe ZPB w marcu 2005 została, ku zaskoczeniu władz Białorusi, wybrana na prezesa Związku, zastępując na tym stanowisku współpracującego z władzami państwowymi Tadeusza Kruczkowskiego. 12 maja 2005 r. Ministerstwo Sprawiedliwości Białorusi unieważniło wyniki wyborów dokonanych przez zjazd ZPB, tym samym delegalizując demokratycznie wybrany zarząd organizacji.

1. Borys pełniła funkcję prezesa ZPB do 2010 r. W tym czasie była poddawana ciągłym represjom i naciskowi psychicznemu ze strony władz BY. KGB przesłuchiwało ją ponad 90 razy, kilka razy odbierano jej paszport zagraniczny uniemożliwiając wyjazd z Białorusi, próbowano wytoczyć sprawę kryminalną na podstawie sfałszowanych zarzutów (o przemyt narkotyków), niszczono mienie, grożono jej i jej rodzinie.

14 czerwca 2010 roku ogłosiła rezygnację z pełnionej funkcji prezesa ZPB, motywując to przyczynami osobistymi. Po trzyletniej przerwie, wróciła do działalności w ZPB jako Przewodnicząca Rady Naczelnej ZPB. W grudniu 2016 r. została wybrana ponownie na stanowisko prezesa ZPB, zwyciężając kontrkandydata – dotychczasowego prezesa Mieczysława Jaśkiewicza. 20 marca 2021 podczas X Zjazdu ZPB A. Borys została wybrana na prezesa Związku na kolejną kadencję.

Laureatka wielu nagród i wyróżnień, m.in. Dyplomu Ministra SZ za wybitne zasługi dla promocji Polski w świecie, przyznanego w 2011 r., czy nagrody Polonicus, w kategorii „Organizacja życia polonijnego w Europie Wschodniej”, przyznanej w 2014 r. Przez Europejski Instytut Kultury i Mediów POLONICUS przy współpracy z Europejską Unią Wspólnot Polonijnych.

Związek Polaków na Białorusi

Po rozpadzie ZSRS Polacy z Białorusi utworzyli szereg organizacji i stowarzyszeń kulturalno-oświatowych w celu kultywowania swej tożsamości narodowej. Do 2005 r. (kiedy został zdelegalizowany przez władze) największą z nich był Związek Polaków na Białorusi z siedzibą w Grodnie, który liczył wtedy ok. 20-22 tys. członków. Po nieuznanym przez władze białoruskie wyborze na prezesa ZPB Andżeliki Borys w 2005 r., władze RB wyznaczyły nowy, posłuszny „zarząd” Związku Polaków na Białorusi (obecnie kierowany przez Aleksandra Songina), odbierając następnie strukturom dotychczasowego ZPB większość (15) ufundowanych przez Polskę tzw. Domów Polskich. Wobec działaczy uznających zarząd kierowany przez A. Borys zastosowano różne formy szykan i represji. Pomimo presji, Związek Polaków na Białorusi prowadzi nadal działalność statutową w sferze kultury i oświaty. 10 grudnia 2016 r. Andżelika Borys została wybrana na prezesa ZPB, zastępując na tym stanowisku Mieczysława Jaśkiewicza. W czasie kolejnego, X Zjazdu ZPB który odbył się online w dniu 20.03.2021 r., została ponownie wybrana na prezesa ZPB.

Przy ZPB działa szereg stowarzyszeń środowiskowych, takich jak: Stowarzyszenie Żołnierzy Armii Krajowej, Stowarzyszenie Polaków Ofiar Represji Politycznych - Sybiracy, Stowarzyszenie Kombatantów Polskich, Towarzystwo Plastyków Polskich, Polskie Towarzystwo Lekarskie, Klub Inteligencji Polskiej, Towarzystwo Młodzieży Polskiej, chóry, zespoły artystyczne. Ważna jest działalność liczącego ok. 2.500 członków Stowarzyszenia Polska Macierz Szkolna, zajmującego się działalnością oświatową, skierowana głównie do nauczycieli języka polskiego oraz do młodzieży. Przy PMS działają: Duszpasterstwo Nauczycieli, Klub Studentów Polskich skupiający stypendystów Semper Polonii, Wspólnota Młodej Polonii, Uniwersytet III wieku i inne.